Dom szkieletowy po szwedzku czy kanadyjsku?

Budownictwo szkieletowe, w polskiej opinii publicznej, utożsamiane jest przede wszystkim z systemami wznoszenia domów na rynku Ameryki Północnej i Kanady. Tymczasem pierwowzór domu szkieletowego został wymyślony w latach 20. XIX wieku przez szwedzkiego architekta Fredrika Bloma. Opracowany przez Anglika Williama Manninga dziesięć lat później koncept budownictwa tego typu, który szybko zyskał popularność w Europie, był rozwinięciem szwedzkiego pierwowzoru. Oba pomysły, wraz z emigrantami, trafiły do państw Ameryki Północnej, gdzie zostały zmodyfikowane i po latach ponownie importowane do Europy. Na starym kontynencie Szwedzi niezależnie rozwijali swój system budownictwa szkieletowego. Pomimo że oba pomysły na budowanie domów mają wiele wspólnego, równie wiele różnic pozwala je klasyfikować jako odrębne systemy.

Inne prawoZacząć należałoby od pytania, czy w Polsce lepiej budować po kanadyjsku czy szwedzku. Z jednej strony klimat w naszym kraju bardziej przypomina południe Szwecji jak mroźną północ Kanady, zatem wiele doświadczeń wypracowanych przez Skandynawów można bezpośrednio przenieść na nasz teren. Z drugiej strony systemy kanadyjski i szwedzki różnią się głównie tym, że domy typu kanadyjskiego powstają w większości na placu budowy, a budynki „po szwedzku” prawie w całości są prefabrykowane. To rodzi istotne różnice w wykonawstwie - domy „skandynawskie” wymagają większej precyzji i skrupulatności wykonania. Istotne w tym przypadku okazują się różnice w prawodawstwie - w Szwecji deweloper ponosi odpowiedzialność za błędy wykonawcze przez 10 lat, w Polsce maksymalnie przez 5. Co jednak jeszcze łączy i dzieli oba systemy budownictwa szkieletowego?

Inna konstrukcjaDo wspólnych cech obu systemów budowania należy zaliczyć taki sam układ warstw ścian, stropów i poddaszy oraz podobne wymagania dotyczące izolacji przeciwwilgociowej, przeciwpożarowej i akustycznej domu. Cechą wspólną jest również używanie wysokiej jakości drewna konstrukcyjnego - czterostronnie struganego z zaokrąglonymi narożnikami, o wilgotności mniejszej niż 18%. Różnice wynikają głównie ze sposobu budowy - domy szwedzkie są w większości prefabrykowane, co powoduje, że często bywają do siebie podobne. System kanadyjski, bardziej oparty o składanie domu na placu budowy, pozwala na większą elastyczność i indywidualne projekty.

Różnice w sposobie budowania determinują także znaczące rozbieżności w konstrukcji budynków - w domu składanym na placu budowy łatwiejsze jest stosowanie prostych nadproży skrzynkowych, w budynkach w większej części powstających z elementów prefabrykowanych mogą dominować moduły o  skomplikowanej konstrukcji. Dlatego w domach typu szwedzkiego, zamiast słupów z litego drewna stosowane są słupy nośne o konstrukcji złożonej, co pozwala m.in. na ograniczenie do minimum liczby nadproży i oczepów, a w konsekwencji oszczędzanie materiału. Ponadto, dzięki takiej budowie, ściany wypełnione warstwą wełny mineralnej o grubości odpowiadającej grubości słupów (zazwyczaj 23 cm) mają współczynnik przenikania ciepła na poziomie 0,2. Nie są również potrzebne dwa lub trzy słupy międzyokienne - konstrukcję domu szwedzkiego można usztywnić jedynie płytami gipsowo-kartonowymi od strony pomieszczeń, rezygnując nawet z płyt usztywniających na zewnątrz. Szkielet ścian pokrywany jest wówczas tylko wiatroizolacją i wodoodpornym gipsem.

W domach typu kanadyjskiego ścianę podtrzymują masywne (min. o 24 cm średnicy) słupy nośne, a słupy międzyokienne są podwajane lub potrajane. Oczepy powinny być podwójne, a poszycie wykonane z płyt OSB lub wodoodpornych płyt wiórowych.

Inna elewacjaMimo że w obu systemach - kanadyjskim i szwedzkim - nie ma większych ograniczeń w sposobach wykonania elewacji, w domach typu kanadyjskiego zewnętrzne okładziny ścian wykańczane są najczęściej tynkiem cienkowarstwowym, bloczkami klinkierowymi lub sidingiem. Systemy szwedzkie oferują raczej materiały uznawane za ekologiczne, co wynika z mentalności Skandynawów - tradycyjny tynk, drewnianą licówkę, czy cegłę okładzinową. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by zastosować tynk cienkowarstwowy, również w wersji układanej na warstwie styropianu. W takim przypadku istotna różnica pomiędzy systemami kanadyjskimi i szwedzkimi występuje jednak w sposobie mocowania styropianu. W domach skandynawskich styropianowe płyty zawsze układane są na drewnianym ruszcie, co sprawia, że szczeliny wentylacyjne między elewacją, a ścianami zewnętrznymi stają się znacznie szersze. Tym samym lepiej chronią drewnianą konstrukcję budynku przed zawilgoceniem.