Zaprawy tynkarskie

W powszechnej opinii podstawową funkcją zaprawy tynkarskiej jest zapewnienie estetycznego wyglądu ścian zewnętrznych lub wewnętrznych, dzięki wyrównaniu powierzchni, nadaniu właściwej faktury i kolorystyki. W rzeczywistości estetyka ma znaczenie drugorzędne. Właściwa funkcja zaprawy tynkarskiej na zewnątrz to ocieplenie i zabezpieczenie budynku przed działaniem czynników atmosferycznych, a we wnętrzach stworzenie korzystnego mikroklimatu i umożliwienie dekoracji ścian powłokami malarskimi, okładzinami ceramicznymi, tapetami itp.

Klasyfikacja zapraw tynkarskich

Obecnie rynek gotowych zapraw tynkarskich jest tak bogaty, że każdy może znaleźć produkt dostosowany dokładnie do swoich potrzeb. Pomijając tak oczywiste kwestie, jak wybór rodzaju zaprawy do stosowania na zewnątrz czy wewnątrz, produkty dostępne na rynku można podzielić na kilka grup:

• tynki zwykłe na bazie spoiw mineralnych,
• tynki mineralne o cechach szczególnych, jak wodoszczelność czy kwasoodporność,
• tynki zdobione i ozdobne (w tym barwione),
• tynki szlachetne np. na bazie białego cementu, pigmentów i szlachetnych kruszyw, jak marmur,
• tynki szlachetne specjalne, czyli zaprawy warstwy wierzchniej służące do wykonywania sztablatur, stiuków itp.

Technolodzy budownictwa czasami proponują ponadto klasyfikację zapraw, wynikającą ze sposobu wykonania powłoki tynkarskiej:

• zaprawy na tynki jednowarstwowe lub cienkowarstwowe,
• zaprawy na tynki dwuwarstwowe, składające się z obrzutki i narzutu - w tej grupie mieszczą się również tynki dekoracyjne oraz zdobione,
• zaprawy na tynki trójwarstwowe, zarówno tradycyjne, złożone z obrzutki, narzutu i gładzi, jak i zdobione.

W każdej z grup stosowane mogą być zaprawy mineralne, silikatowe, akrylowe czy silikonowe - w zależności od potrzeb i wyboru inwestora.

Wykonywanie wewnętrznych tynków cementowo-wapiennych

Zaprawy do zadań specjalnych

Oprócz podstawowych typów zapraw, istnieją też zaprawy do zadań specjalnych. Dzięki zastosowaniu lekkich wypełniaczy można uzyskać niską gęstość pozorną zaprawy cementowo-wapiennej lub cementowej (poniżej 1,4 mg/m³), a także bardzo korzystny współczynnik przewodnictwa cieplnego 0,3 W/(m·K). Zaprawa spełniająca takie parametry mieści się w grupie zapraw ciepłochronnych. Najczęściej produkty tego typu stosowane są do tynkowania elementów gazobetonowych oraz innych o niskiej gęstości pozornej, bowiem chronią mury przed powstawaniem tzw. mostków cieplnych. W gotowych mieszankach tego typu jako wypełniacze zazwyczaj stosowane są keramzyt i perlit (naturalnie spieniona skała pochodzenia wulkanicznego). Można też spotkać mieszanki lekkie, w których jako wypełniacz zastosowano granulki styropianu.

Zaprawy renowacyjne to jedyne zaprawy tynkarskie, które można kłaść na wilgotne mury. Tworzą warstwę tynku charakteryzującą się wysoką porowatością (25-40% objętości) oraz paroprzepuszczalnością. Dzięki temu woda odparowuje wewnątrz powłoki tynkarskiej i szybko przedostaje się na powierzchnię. Para wodna nie może transportować jednak rozpuszczonych w wodzie soli mineralnych, zatem pozostają one w tynku, co zapewnia, że na ścianach nie pojawiają się solne naloty i wykwity, charakterystyczne dla starych, zawilgoconych murów.

Zaprawa sprawdzona przez wieki

Mimo bogatej oferty rynkowej, wciąż jednym z najpopularniejszych sposobów tynkowania pozostaje tradycyjny tynk cementowo-wapienny. Mimo że zaprawa nie zawiera żadnych wyszukanych dodatków - składa się z cementu, wapna i piasku - jest to jeden z najtrwalszych sposobów wykonywania elewacji. Trwałość klasycznego tynku szacowana jest na 60-80 lat. Tradycyjne tynki cementowo-wapienne cechuje duża uniwersalność. Można w ten sposób wykańczać ściany wewnątrz i na zewnątrz budynków, w pomieszczeniach suchych i wilgotnych oraz tynkować wszelkie podłoża mineralne (beton, cegłę, gazobeton) bez potrzeby stosowania gruntów i preparatów adhezyjnych. Dobrze wykonany zewnętrzny tynk trójwarstwowy ma ponadto właściwości chroniące mury przed erozją. Osiągane jest to dzięki różnej ziarnistości piasku w kolejnych warstwach. Do wykonania obrzutki używany jest piasek gruboziarnisty, narzut powstaje przy użyciu piasku średnioziarnistego, a zewnętrzna gładź, jak sama nazwa wskazuje, jest gładka dzięki najdrobniejszemu piaskowi. Takie ułożenie warstw sprawia, że w tynku powstaje system coraz mniejszych kapilar odciągających z muru wilgoć i sole mineralne, co wpływa na trwałość i komfort eksploatacji ścian.