Wybór farby - na co zwracać uwagę podczas zakupu?

Kryteriów podziału farb jest wiele. Jednak najbardziej oczywistym i niebudzącym żadnych wątpliwości jest rozdzielenie farb na zewnętrzne i wewnętrzne. Już na wstępie warto zaznaczyć, że dostępność farb zewnętrznych (fasadowych) jest zdecydowanie bardziej ograniczona niż farb do zastosowań wewnętrznych.

Powinniśmy również wiedzieć, że o ile zwykłą „fasadówką” można pomalować ściany wewnątrz budynku (np. w garażu lub pomieszczeniu gospodarczym), o tyle nawet najlepszej jakości farba do wnętrz nie sprawdzi się naniesiona np. na elewację domu. Chodzi tu zwłaszcza o odporność stworzonej powłoki na bezpośrednie działanie na nią niekorzystnych czynników atmosferycznych.

Jednak w pomieszczeniach, do których nie dociera  mróz, śnieg ani deszcz najczęściej stosujemy produkty zwane potocznie emulsjami wewnętrznymi, a fachowo – farbami dyspersyjnymi. Zachęcamy do starannego prześledzenia oferty rynkowej, gdyż tak ogromna konkurencja sprawia, że nietrudno o naprawdę porządne i praktyczne w użytkowaniu produkty, w przystępnych cenach.

Farby emulsyjne: winylowe, akrylowe, lateksowe i akrylowo-lateksowe

Wymienione powyżej farby emulsyjne rozróżnia od siebie rodzaj i zawartość spoiwa w ich składach. Wszystkie emulsje można stosować na powierzchniach tynkowanych, gipsowanych, betonowych, ceglastych oraz wykonanych z płyt kartonowo – gipsowych. Dobrej jakości farby wewnętrzne mają lekko galaretowatą konsystencję. Dzięki temu nie kapią podczas aplikacji. Na ogół dobrze kryją i są trwałe.

Farby winylowe

Farby winylowe zawierają polichlorek lub polioctan winylu. Dzięki tym składnikom nałożona na ścianę farba staje się gładką i odporną na zmywanie powłoką. Jej wadą jest jednak słaba paroprzepuszczalność, czyli ograniczenie procesu tzw. „oddychania” pomalowanych powierzchni. Stąd też nie poleca się stosowania farb winylowych w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności powietrza (kuchnie, łazienki). Warto też dodać, że tego typu powłoki nie nadają się do szorowania, gdyż stosunkowo szybko ulegają ścieraniu.

Farby akrylowe

Farby akrylowe dobrze przepuszczają powstającą w pomieszczeniach parę wodną i są dosyć odporne na czynniki chemiczne. W ich przypadku spoiwem jest żywica akrylowa, ale występująca w niezbyt dużych ilościach. Dlatego farby te nie są szczególnie odporne na intensywne mycie, a tym bardziej – zdecydowania nie należy ich szorować.

Lepszej jakości „akrylówki”, zwłaszcza te oferowane przez wiodących producentów są trwałe i nie przyjmują tak łatwo zabrudzeń. Nadają się do malowania np. sufitów bądź ścian w pomieszczeniach o niskim narażeniu na powstawanie plam. Zdarza się jednak, że kolory bieli z czasem żółkną, a pozostałe barwy płowieją.

Uważajmy szczególnie na najtańsze produkty, bo często ich jakość pozostawia wiele do życzenia.

Farby lateksowe

Farby lateksowe wcale nie powstają na bazie spoiwa z gumy bądź lateksu. W ich składach znajdziemy natomiast duże ilości emulsji żywicznych. Dzięki temu farby te są łatwe w nakładaniu i tworzą gładkie, elastyczne oraz niesprawiające kłopotów użytkowych powierzchnie. Dobrze kryją (nawet w jednej warstwie), choć ze względu na zapewnienie ścianie lepszej trwałości – i te farby zaleca się stosować dwuwarstwowo. Prace malarskie nie przedłużają się, ponieważ powstające powłoki szybko schną (drugą warstwę można nakładać już po 4-5 godzinach od czasu utworzenia poprzedniej).

Farby lateksowe są szczególnie polecane na ściany wnętrz, w których trudno uniknąć zabrudzeń. Są bowiem łatwo zmywalne a w wielu przypadkach można je też szorować bez powodowania uszkodzeń powłoki. Doskonale sprawdzają się w korytarzach, przedpokojach, na klatkach schodowych itp. pomieszczeniach. Ze względu na dużą estetykę tworzonych powierzchni i nieograniczony wybór kolorystyczny znajdują też uznanie w bardziej reprezentatywnych wnętrzach (salonach, pokojach gościnnych etc.).

Farby akrylowo-lateksowe

Farby akrylowo-lateksowe stanowią kompromis pomiędzy farbami akrylowymi i lateksowymi. Są paroprzepuszczalne (pozwalają ścianom swobodnie „oddychać”) i łatwo usunąć z nich powstałe zabrudzenia (wszystkie tego  typu wyroby można myć, a niektóre również szorować). W kolorystyce tradycyjnej bieli doskonale sprawdzają się na domowych sufitach (powłoka nie żółknie). Zaś w innych barwach można pokrywać nimi ściany sypialni, jadalni, pokoi dziennych i dziecinnych.

Farby ceramiczne

To produkty niemal doskonałe zarówno w zastosowaniu, jak i w późniejszym użytkowaniu. Są rodzajem farb lateksowych, które dodatkowo wzbogacono ceramicznymi mikrokuleczkami. To właśnie dzięki temu dodatkowi farba zyskuje wyjątkowe właściwości. Nałożona powłoka może być idealnie gładka (przy wykorzystaniu wałka z mikrofibry) bądź fakturowa (wałek z krótkim włosiem pozostawi nieznaczną fakturę, z dłuższym – bardziej wyrazistą).

Doskonałość farb ceramicznych polega przede wszystkim na tym, że pokryte nimi powierzchnie są odporne na zaplamienia i nie wchłaniają kurzu. Ponadto można je wielokrotnie zmywać i szorować (także używając silnych detergentów). Warstwa farby poddana zabiegom czyszczącym pozostaje nienaruszona i po wyschnięciu powraca do swojego pierwotnego stanu. Stąd też wyroby te mają coraz szersze zastosowanie.

Świetnie sprawdzają się w mieszkalnictwie (domowych kuchniach, łazienkach, pokojach dziecinnych) oraz w obiektach użyteczności publicznej (hotelach, restauracjach, ogólnodostępnych toaletach). Są wodoodporne, trwałe, nieblaknące, dobrze kryjące oraz mają dobrą przyczepność do większości podłoży, które mogą znajdować się na przeznaczonych do malowania ścianach. Powstające z nich powłoki charakteryzują się całkowitą matowością, co daje dobre efekty wizualne i pozwala niwelować nieznaczne nierówności.

Farby specjalne i dekoratorskie

Z kręgu farb specjalnych na sklepowych półkach odnajdziemy:

• Farby strukturalne, które nałożone na ścianę tworzą określony rodzaj faktury. Ostateczny efekt zależny jest od grubości uziarnienia farby oraz od zastosowanej techniki jej aplikacji. Nakładanie wymaga odpowiedniej wprawy. Farby strukturalne przepuszczają parę wodną (pozwalają ścianom „oddychać”) i można usuwać z nich zabrudzenia. O sposobie czyszczenia informują producenci. Niektóre tego typu wyroby można myć, a nawet szorować.
• Farby dekoratorskie to produkty, które mogą nadawać ścianie połysk, tworzyć na malowanych powierzchniach efekty spękanych tynków, surowych murów, imitacji drewna lub dawać inne ciekawe rezultaty wizualne. Przed ich zastosowaniem trzeba gruntować podłoże i stosować  specjalne podkłady. Uzyskanie oryginalnych dekoracji ściennych wymaga od dekoratora odpowiedniej wizji oraz poczucia dobrego smaku i umiarkowania w działaniu.
• Farby kreatywne, tzn. tablicowe i magnetyczne, na których można pisać kredą oraz przyczepiać  do nich magnesy. Bardzo modne ostatnio produkty i coraz częściej wybierane przez użytkowników. Znajdują zastosowanie już nie tylko w pokojach naszych pociech, ale także w domowych kuchniach, przedpokojach, itp. Pierwotnie występowały w ograniczonej palecie barw, ale aktualnie można nabyć je już w zupełnie dowolnej kolorystyce. Kryją malowane powierzchnie w kilku warstwach, co przyczynia się także do trwałości stworzonej powłoki.
• Inne farby wewnętrzne, tzn. fosforyzujące (świecące w ciemności), pachnące (wydzielające podczas aplikacji określoną woń), pochłaniające niepożądane zapachy itp. Właściwie z sezonu na  sezon na sklepowych półkach można znaleźć jakąś nowość. Niekiedy są to efekty ulepszeń produktów już istniejących, a innym razem – wyroby powstałe zupełnie od nowa. Branża farbiarska jest nieprzewidywalna i wciąż nas zaskakuje, co z resztą z drugiej strony może świadczyć o jej doskonałej i nastawionej na stały rozwój kondycji.

Co uwzględniać podczas wyboru farby?

O wyborze farby nadal decyduje niestety w wielu przypadkach jej cena. To duży błąd! Zwłaszcza jeśli wybór dokonywany jest bez uprzedniej analizy rynku. Taka analiza pozwala bowiem nabyć produkty dobrej jakości i za przyzwoite pieniądze.

Zdecydowanie ważnym kryterium zakupowym powinno być przeznaczenie wybieranej farby do konkretnego pomieszczenia. Pamiętajmy, że nasze kuchnie i łazienki to miejsca szczególne. Pomieszczeniom tym dedykowane są też odpowiednie wyroby malarskie, które charakteryzują się odpornością na działanie wilgoci oraz nie dopuszczają do tworzenia się na ścianach pleśni i grzybów.

Niezależnie od wnętrza, w którym planujemy malowanie – dobrze jest też zwracać uwagę na możliwość mycia i szorowania naniesionych powłok. W tym zakresie najlepiej sprawdzają się farby ceramiczne, lateksowe oraz  ewentualnie akrylowo – lateksowe. Zwykłą „akrylówką” można co najwyżej pomalować sufity, ale i tu warto przyjrzeć się  deklaracji producenta dotyczącej czasu, w jakim tzw. „śnieżna biel” rzeczywiście pozostanie biała.

W domach, w których mieszkają alergicy bądź małe, często chorujące dzieci warto  stosować farby hipoalergiczne. Są nieco droższe od wyrobów standardowych, ale posiadają odpowiednie atesty, co świadczy o ich całkowitej nieszkodliwości dla  naszego zdrowia.

Do pomieszczeń małych lub niedostatecznie doświetlonych światłem dziennym należy wybierać farby w jasnej kolorystyce. Dobrze sprawdzają się tu też odcienie występujące w satynie. Z resztą wyroby satynowe wyglądają doskonale także i na większych przestrzeniach. Jednak warunkiem uzyskania dobrego efektu wizualnego jest idealna równość i gładkość podłoża.

Ponadto pamiętajmy, że stosowanie dobrych farb jest aktualnie nierozłącznie związane z koniecznością używania porządnych narzędzi. Czasy, w których wystarczyło chwycić do ręki pędzel i po prostu malować, mamy już bowiem za sobą. Na ogół wykorzystujemy do pacy dużo wygodniejsze wałki malarskie. Podczas ich zakupu zwracajmy uwagę na długość włosia oraz na rodzaj materiału, z którego zostały wykonane. Warto też wiedzieć, że nadal nie bez znaczenia pozostają umiejętności i wiedza malarza.